Hoe werken braces?

De meeste sportzaken hebben wel een rek hangen met een aantal braces. Het probleem met die braces is echter dat de benodigde achtergrondkennis soms ontbreekt. Een verkoper is nu eenmaal geen arts of fysiotherapeut. Goede advisering op het gebied van braces is een belangrijke zaak voor iedereen die braces aanbiedt.

Het vervelende van blessures is dat het geblesseerde lichaamsdeel ineens een stuk zwakker is geworden en dat we toch allerhande dage­lijkse werkzaamheden moeten blijven doen, die veel zwaarder zijn dan we denken. Als je een veertje van de grond opraapt, denk je dat dat moet lukken, want iets lichters is er immers nauwelijks.

Maar wist u dat om dat veertje op te tillen er in uw rug krachten van meer dan 300 kg nodig zijn? Als je het dan in je rug hebt, is het niet zo verwonderlijk dat die rug protesteert.  Als je een gewicht van 5 kg optilt, moeten de onderarm spieren een kracht van 30 kg leveren, en die van de bovenarm zelfs 60 kg. Voor een geblesseerde arm of elleboog is dat net even te zwaar. De eigenaar van de arm of elleboog begrijpt er niets van, als zijn arm hangt heeft hij geen pijn en als hij iets pakt begint de arm opeens tegen te sputteren. De eigenaar realiseert zich dan onvoldoende dat de arm steeds grote krachten te verwerken krijgt die normaal gesproken geen probleem opleveren, maar in geblesseerde toestand niet meer zonder pijn uitgevoerd kunnen worden. In feite geeft de arm aan dat je wat rustiger aan moet doen.

Een praktijkvoorbeeld kan dit goed verduidelijken. Iemand heeft door tennissen een tenniselleboog gekregen. Voor die tijd kon die persoon alles met zijn hand doen. Immers, iemand een hand schudden, een autostuur vast houden, een schroef in de muur draaien: dat doe je allemaal zonder te beseffen dat die hand bij elke handeling aanzienlijke kracht moet verstouwen. Als je met je tenniselleboog iemand een hand geeft of schroeven indraait, dan protesteert die elleboog. Door de tenniselleboog is de elleboog een stuk zwakker geworden, zo zwak, dat gewone alledaagse dingen niet pijnvrij uit te voeren zijn, laat staan ten­nissen of zwaar werk.

Als men die kleine dingen en ogenschijnlijk helemaal niet zo zware werk toch onbeschermd blijft doen, dan wordt de blessure daar meestal niet beter van. Dan is zelfs het gevaar aanwezig dat je de blessure verergert of dat herstel veel langer duurt dan nodig is. Elke keer dat je pijnlijke activiteiten uitvoert, plaag je de blessure en werk je het herstel tegen. Hier kunnen braces een uitkomst bieden: zij moeten ervoor zorgen dat de blessure voldoende beschermd wordt tegen overmatige belasting op het geblesseerde lichaamsdeel en je activiteiten pijnvrij kunt uitvoeren. Als er toch pijn optreedt dan beschermt de brace onvoldoende en moet er een brace worden gezocht die meer ondersteuning en bescherming biedt.

De beschermende werking van braces is globaal in vier graden te ver­delen.

Graad 0: geen bescherming

Iemand heeft een blessure gehad en is eigenlijk genezen, maar voelt zich toch nog onzeker bij intensieve sportbeoefening of zwaardere trai­ningsactiviteiten. Door dan een brace van graad O te gebruiken, heb je het gevoel veiliger de sport te kunnen beoefenen.
Een dergelijke brace geeft alleen psychische steun en wordt ook vaak bandage genoemd.

Graad l: lichte bescherming

Als iemand bijna alles weer kan, bij de gewone dagelijkse activiteiten geen hinder meer ondervindt en er alléén na zwaar werk en tijdens of na zwaardere sport beoefening nog lichte klachten ontstaan, is maar beperkte bescherming. Hiervoor is een graad I brace voldoende. Een brace graad I geeft weinig bescherming en er zijn weinig bewegingsbeperkingen voor de gebruiker.
Ook deze braces zijn gemakkelijk om te dragen; ze zijn niet storend aanwezig.

Graad ll: behoorlijke bescherming

Als bij ogenschijnlijk lichte werkzaamheden of bij eenvoudige activitei­ten in het dagelijks leven al klachten optreden, bijvoorbeeld als alléén het optillen van de arm al vervelend is, dan is meer bescherming met een graad II brace gewenst.
Bij graad II braces  merkt de gebruiker dat hij belemmerd wordt in enkele bewegingen.

Graad lll: goede bescherming

Goede bescherming is noodzakelijk als er bij iedere simpele activiteit in het dagelijks leven flinke pijnklachten zijn en sportbeoefening al hele­maal niet mogelijk is. Je kunt bijvoorbeeld geen koffiekopje meer oppakken vanwe­ge de pijn in je elleboog, of je kunt met je pijnlijke rug niet meer uit bed komen, of je arm doet al pijn als hij maar iets wordt opgetild. Flinke bescherming is dan op zijn plaats. Voorlichting over de grote krachten in het dagelijks leven gaat bij de zwaardere blessures ook een steeds belangrijkere rol spelen om de persoon in kwestie goed duidelijk te maken dat voorzichtigheid en flinke bescherming echt geboden zijn. De graad III brace zal de grote krach­ten in het dagelijkse leven in toom moeten houden om ervoor te zorgen dat de blessure voorspoedig kan genezen en om te voorkomen dat de blessure snel terugkeert.
De graad III braces die dan nodig zijn, zijn sterk ingrijpend voor de gebruiker en zijn minder plezierig om te dragen.

Multifunctionele braces

Praktische, zogenaamde multifunctionele braces, kun je in alle stadia gebruiken. Deze zijn instelbaar wat betreft de mate van bescherming, zodat men niet in het begin een zware brace nodig heeft, vervolgens als de blessure bijna genezen is weer een andere brace, en daarna ter preventie nog een derde moet aanschaffen. Het zal duidelijk zijn dat enige specifieke deskundigheid vereist is voor de taxatie van de ernst van de blessure, het instellen van de mate van bescherming van de brace en het in het verloop van het herstel van de blessure aanpassen van de mate van bescherming.

Andere functies

Braces hebben niet alléén een beschermende en herstel bevorderende werking.

Enkele andere belangrijke functies van braces:

1. Belastbaarheid verbeteren
   Met behulp van braces wordt ervoor gezorgd dat je pijnvrij kunt functioneren. Iemand die bijvoorbeeld een enkelblessure heeft opgelopen wordt met een speciale enkelbrace niet alléén beschermd tegen pijnlijke en ongewenste bewegingen maar kan verder ook zonder problemen functioneren hetgeen de belastbaarheid ten goede komt.
2. Vroege mobilisatie
   Door gebruik te maken van een brace kan iemand veel eerder gewoon beschermd functioneren, in plaats van bijvoorbeeld  een tijd thuis te moeten zitten en niets te kunnen doen.
3. Snelle werkhervatting
   Met de gezondheidsbescherming van braces kan in veel gevallen een snelle werkhervatting plaatsvinden. Door het dragen van een brace in de werksituatie worden onveilige  belastingen bij werkzaamheden voorkomen.
4. Voorkoming van het opnieuw ontstaan van blessures
   Als de pijn verdwenen is, is de blessure vaak nog niet volledig belastbaar. In deze fase kan met een brace  binnen de ‘veilige grenzen’ worden bewogen.
5. Scholing en bewustmaking
   Wanneer iemand met bijvoorbeeld rugklachten een brace draagt wordt hij er door de brace steeds aan herinnert als hij een foute beweging wil maken. De brace leert de gebruiker  zo continu wat veilig en onveilig ruggebruik is.
6. Preventie
   Bij zwaar belastende sport- en werkactiviteiten kan een brace een bijdragen leveren aan het voorkomen van blessures.

Braces in sportzaken

De braces die in sportzaken worden verkocht worden, vallen meestal onder graad 0 en graad 1. Ze zien er vaak heel mooi uit en suggereren daarmee een goede werking. Deze parallel gaat natuurlijk niet altijd op.

Voor de lichte blessures waarbij nog enige psychische steun vereist is, zijn de braces met weinig steun, de zogenaamde kousmodellen, zeer goed bruikbaar en is hun mooie uiterlijke verschijning juist een pre.

Voor zwaardere blessures, waar echte bescherming is gewenst om genezing te bewerkstelligen en herhaling te voorkomen zijn de graad 0 en I braces niet geschikt.

Opleiding tot Blessure Consulent

Voor een goed brace advies is deskundigheid vereist. Om deze deskundigheid te verkrijgen is een opleiding tot Blessure Consulent bij de Stichting Ergonomie en Preventie (STEP) mogelijk.

Blessure Consulenten leren onder meer:

• hoe en in welke mate een blessure beschermd dient te worden;
• welke brace het meest geschikt is;
• hoe de braces aangelegd moeten worden;
• hoe de mate van bescherming is in te stellen;
• hoe zij de cliënt kunnen leren de brace ZELF aan te leggen en in te stellen;
• hoe zij voorlichtingen kunnen geven met speciale voorlichtingsboekjes van de STEP;
• hoe en met welke externe deskundigen zij contact kunnen opnemen bij probleemgevallen.

Alle medewerkers van de Blessurewinkel hebben deze opleiding genoten.

Als men de mogelijkheid tot opleiding van personeel niet heeft, dan kan men zijn brace arsenaal beter beperken en mensen met serieuze blessures door­verwijzen naar brace speciaalzaken of andere externe brace deskundigen.

Hiervoor kunt u  contact opnemen met de Blessurewinkel.

Aanbevolen literatuur

1. THUIS/FYSIO/THERAPIE I
   A en J.H. Bruggeman, FYSIO 2000. VOL.2.NO.3.
2. Gezondheidsbescherming en scholing
   A. en J.H. Bruggeman, H.J. Kooke (FYSIO 2000. VOL.4.NO.2)
3. THUIS/FYSIO/THERAPIE, GEZONDHEIDSBESCHERMING SCHOUDER
   Bert en Jan Bruggeman, FYSIO 2000. VOL.4.NO.4