Hans Leusenkamp, STEP Rugschool docent en ZelfZorg Instructeur kreeg zelf rugklachten en kon aan den lijve ondervinden hoe snel het herstel kan verlopen bij het toepassen van veilig ruggebruik.

Het ochtendritueel is erg moeizaam

Door langdurige zit houdingen deed zich in juli een nieuwe periode van rugklachten voor. Dit was een vervelende doch leerzame periode waarbij met name het ochtendritueel als erg moeizaam betiteld kan worden. Het afdrogen van de voeten was niet zo’n probleem; gewoon wachten tot ze droog zijn. De onderbroek wordt al wat lastiger. Het probleem hierbij is dat de handen richting voeten gebracht moeten worden. Theoretisch kan dit rechtopstaand met maximale heup- en kniebuiging. Hierbij liep ik tegen een aantal fysieke beperkingen op: mijn heupflexie en mijn knieflexie. In maximale buig standen kwam ik nog niet met mijn handen bij mijn voeten.

Nadeel van waterbed bij rugklachten

Normaal gesproken wordt dit dan door mij met een lichte rugflexie gedaan, hetgeen in deze fase niet mogelijk was. Theoretisch zou dit ook in lig kunnen gebeuren.
In mijn geval was dit wat lastig omdat dit dan op een ongestabiliseerd waterbed zou moeten plaatsvinden waarbij de rug geen fixatie van het bed krijgt. Ook het in en uit bed stappen zijn dan twee maal een extra te nemen hindernis.

Hetzelfde probleem doet zich voor bij de sokken en schoenen. De eerste 2 dagen heb ik dit probleem moeten tackelen met behulp van lieftallige hulp. Nadien was een lichte flexie van de rug weer mogelijk, waarbij de onderbroek aangetrokken kon worden met 1 hand gesteund op een tafel of tegen een kast. Een been kon dan in de onderbroek geplaatst worden en de andere pijp kon met steun en een lichte buiging opgetrokken worden.

Bij de lange broek kon dit al vanaf dag 1 op deze wijze gedaan worden omdat de broek als een verlengstuk van de armen kon fungeren. Sokken vanaf dag 3 in lig op de bank beneden (ook met lichte rugflexie), schoenen op een tuinstoel in GHT II.
Op de 3e dag was ook autorijden weer mogelijk. Het instappen met gordel geeft wel wat problemen bij langere mensen; het hoofd moet onder de dakstijl gebogen worden. Dit is niet mogelijk zonder een lichte flexiestand van de LWK met enig zacht geweld tegen de gordel in. Dit zal om die reden ook op dag 1 niet mogelijk zijn.

In de acute fase is een flinke, stevige bescherming van de rug het prettigst. Ondanks het feit dat de beheersing van veilig ruggebruik bovengemiddeld is, zijn een aantal dagelijkse activiteiten, zoals opstaan uit bed, aankleden en opstaan uit zit, zeer vervelende activiteiten die soms niet altijd voor 100% goed uitgevoerd kunnen worden.
Fysieke ondersteuning middels een leren gordel is dan bijzonder prettig. Ook de eerste 2 dagen bij het lopen.

Pijn bij het lopen

Ondanks het feit dat het lopen na liggen het beste gaat, was dit in deze eerste dagen niet geheel pijnvrij. Met name bij wat te grote passen komen hier pijnscheuten bij voor, waarschijnlijk door compressie op gekwetst weefsel. Met name grotere passen geven meer extensie en druk op dorsaal annulusweefsel.
Dit heeft een angstige, krampachtige wijze van lopen tot gevolg. Ook bij mij, terwijl ik theoretisch kan verklaren dat ik bij lopen niet al te angstig zou hoeven te zijn. Bij leken zal het lopen in deze fase waarschijnlijk net zo angstig en vervelend zijn dan zitten en opstaan uit zit!

Ook bij het lopen was dus de leren gordel een aangename steun in de eerste 2 dagen. Nadien had de gordel geen noemenswaardige meerwaarde bij het lopen.
Een vervelend aspect van de leren gordel is dat hij niet goed te combineren valt met een zitsteun. De leren gordel voorkomt wel een al te grote kyfosestand bij het zitten maar is niet in staat de lordose bij zitten te handhaven.

Oplossing bij het zitten

Na 1 of 2 dagen niet zitten gaat dit snel vervelen en wil een mens graag even zitten, al was het maar om te eten. Om nu voor een korte zit actie de gordel te verwijderen en een zitsteun te gebruiken wordt wel veel aanpassing van de gebruiker gevraagd; bovendien wordt het gaan zitten en opstaan dan weer een gevaarlijke, mogelijk belastende activiteit, zeker indien het veilig ruggebruik nog weinig beheerst wordt. In deze fase kan een ingebouwde druk pelot uitkomst bieden. Dit is een kussentje welke je in de leren gordel plaatst en zorgt voor een goede lordose ondersteuning. Naast de constant aanwezige bescherming van de leren gordel wordt ook bij zitten de lordose goed gehandhaafd. Ook in de auto wordt de lordose goed bewaakt.

Hans Leusenkamp, STEP Rugschool docent en ZelfZorg Instructeur